Burenhulpnetwerken: goed voor de gezondheid en de moraal!

Deelnemen aan lokale burenhulpnetwerken heeft een belangrijke impact op de geestelijke gezondheid alsook de fysieke gezondheid, en draagt bij aan de sociale cohesie in de stad. Dat blijkt uit de impactevaluatie die werd uitgevoerd bij de deelnemers van de Brusselse burenhulpnetwerken van Het BuurtPensioen - Pens(i)onsQuartier en Bras dessus Bras dessous. De netwerken richten zich in de eerste plaats op de strijd tegen het isolement en de eenzaamheid onder ouderen.
De impactevaluatie werd gecoördineerd door het ondersteuningsplatform voor burenhulpnetwerken Samen Toujours

Het overkoepelende doel van de twee burenhulpnetwerken is het samenbrengen van buurtbewoners en de onderlinge hulp en steun tussen buren te stimuleren en te begeleiden, om zo een antwoord
te bieden op het isolement en eenzaamheid onder ouderen. Na de impactevaluatie kunnen we met zekerheid zeggen dat de netwerken daar ook effectief in slagen.

Bijna vier op vijf van de respondenten stelt dat deelnemen aan de de lokale netwerken een sterke tot zeer sterke impact heeft op hun mentale welzijn. Drie op de tien respondenten merkt deze sterke impact ook op hun fysieke gezondheid. Dit geldt voor respondenten uit alle leeftijdsklassen, ouderen en jongeren. Daarnaast geven de deelnemers duidelijk aan dat de ontmoetingen en uitwisselingen die binnen de burenhulpnetwerken tot stand komen, een sterke invloed hebben op de manier waarop ze naar de wereld kijken (59%). De burenhulpnetwerken versterken aldus de sociale cohesie in de stad.

Helpen en geholpen worden

Hoewel de helft van de respondenten zich aanvankelijk bij het netwerk aansloot om zelf te helpen, bevestigen ze ook dat zij er iets van terugkrijgen (77%). Het onderscheid tussen helper en geholpene
is dus zeker niet de kern van het systeem. De dynamiek van de netwerken is meer gebaseerd op het idee van ‘gift en tegen-gift’, ontwikkeld door Marcel Mauss: « bij het geven ontvangt men
en bij het ontvangen geeft men ».

“ Ik zorg zelf voor een gemoedelijke kijk op dingen. Ik hou veel van mensen, er is menselijkheid in de bijeenkomsten binnen het netwerk, vooral met diegene die normaal wat meer aan de zijlijn staan. Ik geef en ontvang evenveel als ik geef”

“ Ik ontdekte dat anderen helpen mij ook hielp”

Dit idee zien als rode draad terug door de impactevaluatie:

• Deelnemers van alle leeftijden zoeken in de eerste plaats sociaal contact, ontmoetingen, uitwisselingen en vriendschappelijke connecties: uitwisselingen (60%), contacten tussen de generaties (53%); vriendschappelijke connecties aanknopen (52%) en de eenzaamheid doorbreken (48%). Het ontvangen van hulp is dus zeker niet niet de enige motivatie, wat de hypothese van ‘gift en tegen-gift’ opnieuw bevestigt;
• De respondenten merken in de eerste plaats de volgende effecten door hun deelname: nieuwe kennissen maken (63%), mensen helpen (59%), zich nuttig voelen (58%), nieuwe activiteiten ondernemen (51%), weinig engagement (41%) en interculturele contacten (41%). Opvallend is dat ‘mensen helpen’ en ‘zich nuttig voelen’ twee effecten zijn die door meer dan de helft van de respondenten werden genoemd. Deelnemers van de netwerken vinden het op oudere leeftijd vaak extra belangrijk om zich toch nuttig te blijven voelen en andere mensen te helpen. Zo proberen ze ook na hun beroepsleven nog steeds actief te blijven in de samenleving.

De burenhulpnetwerken stimuleren trouwens niet alleen het sociale aspect tijdens activiteiten zelf. Uit de resultaten blijkt dat de echte relaties worden gevormd en onderhouden buiten het netwerk. Bijna 60% van de respondenten geeft aan dat ze sociale contacten blijven onderhouden die verder gaan dan de officiële samenkomsten. We kunnen dus zeggen dat de lokale burenhulpnetwerken indirect bijdragen aan duurzame sociale contacten.

De burenhulpnetwerken werken sterk lokaal en hechten veel belang aan de aanwezigheid op het terrein, in samenwerking met partners en formele hulp- en zorgverleners. Op die manier kunnen zij nog beter nagaan welke behoeften er concreet zijn, en kunnen ze vaststellen welke mensen het meeste risico lopen op sociale uitsluiting. De netwerken vervullen dus een belangrijke signaalfunctie en voorzien in wederzijdse doorverwijzing van en naar hun partners, wat het belang van de netwerken nog meer benadrukt.

www.samentoujours.be

www.buurtpensioen.be

www.brasdessusbrasdessous.be